|
Ajurveda u
lečenju i prevenciji |
|
 |
Promenama u načinu
ishrane i
životnom
stilu, kao i
programom
pročišćenja
poznatog kao
pančakarma,
Ajurveda
može da
poboljša
celokupno
zdravlje i
pomogne u
sprečavanju
ozbiljnih
bolesti.
Većina ljudi
će se
složiti sa
izrekom da
“jedan gram
prevencije
vredi koliko
i kilogram
lečenja”.
Jedino
ostaje
pitanje -
koje to
preventivne
mere treba
da
preduzmemo.
I pored
velikog
tehnološkog
napretka,
iznenađujuće
je koliko
zapadna
medicina
malo zna o
sprečavanju
bolesti
današnjice -
oboljenja
srca,
kancera,
dijabetesa,
artritisa i
osteoporoze.
Kao rezultat
toga, manje
od jedne
trećine
američke
populacije
dostiže
starost bez
suočavanja
sa nekom od
ovih bolesti. |
|
A upravo
zbog toga
što su ovo
bolesti koje
se razvijaju
tokom života,
njima su i
namenjene
preventivne
mere.
U klasičnoj
medicini,
preventivne
mere za rak
uglavnom se
sastoje od
rane
detekcije. U
slučaju
srčanih
oboljenja,
proučavanja
su pokazala
da su
faktori
načina
života i
ishrane ti
koji
povećavaju
rizik od
srčanog
napada, pa
ipak ti
faktori i
dalje
objašnjavaju
samo
polovinu
slučajeva.
Štaviše,
uklanjanje
faktora
rizika nije
uvek lako i
ne daje uvek
očekivane
rezultate.
Na primer,
samo oko
polovine
smanjenih
srčanih
napada
nastaje kao
rezultat
sniženja
pacijentovog
krvnog
pritiska
putem
konvencionalnih
metoda.Zbog toga,
sve je više
doktora i
pacijenata
koji
istražuju
tradicionalne
sisteme
brige o
zdravlju i
prevencije.
Ajurveda je
do sada dala
izuzetne
rezultate
kod mnogih
zdravstvenih
problema do
kojih
zapadna
medicina ne
može da
dopre.
"Sve bolesti
imaju jedan
zajednički
uzrok -
akumulaciju
neravnoteže
u telu",
kaže dr Kris
Klark,
medicinski
direktor u
Radžu. "Umesto
da se
tretiraju
pojedinačni
simptomi,
daleko je
efikasnije
tretirati
problem u
njegovom
korenu
eliminišući
neravnoteže.
Simptomi
koji se na
površini
ispoljavaju
na različite
načine
obično
nestaju kada
se ukloni
njihov
osnovni
uzrok.
Lepota
ajurvedskog
prilaza je u
tome što se
na poseban
način bavi
otkrivanjem
i
uklanjanjem
potencijalnih
problema pre
nego što oni
postanu
očigledni."
Koncept
tipova tela
ili pre um/telo
tipova,
jedan je od
potpornih
stubova
Ajurvede.
Svako od nas
je rođen sa
posebnim um/telo
tipom koji
duboko utiče
na sve
aspekte
našeg bića,
od građe
naše
fiziologije
do našeg
ukusa,
omiljenih
aktivnosti,
i mentalne i
emotivne
prirode.
Svaka mera
prevencije
ili tretmana
mora uzeti u
obzir ovu
psihofiziološku
prirodu kako
bi se zaista
eliminisala
akumulacija
neravnoteža.
"Ako ne
poznajete
svoju
konstituciju,
tada nećete
znati ni
kako da se
hranite,
koji životni
stil da
sledite, ili
kako da se
suočite sa
emocionalnim
faktorima u
svakodnevnim
odnosima,"
kaže dr
Vasant Lad.
"Telo
neprestano
deluje i
reaguje na
sezonske,
dijetalne,
životne,
emocionalne
i mentalne
obrasce.
Osim ako ne
znate kako
da se
odnosite
prema svom
posebnom
tipu tela,
neravnoteže
će se
neizbežno
pojaviti."
Prema
Ajurvedi,
tip tela
neke osobe
određen je
relativnim
prisustvom
tri telesna
soka, ili doša,
poznatih kao
vata, pita,
kafa. Svaka
doša
upravlja
mnogim
funkcijama u
um/telo
sistemu, ali
te funkcije
se mogu
svesti na
tri osnovna
principa.
Vata
predstavlja
element
vazduha. Ona
kontroliše
bilo koji
oblik
kretanja u
telu,
uključujući
cirkulaciju
krvi,
prolazak
hrane kroz
digestivni
trakt,
disanje,
kretanje
nervnih
impulsa itd.
Pita
predstavlja
element
vatre. Ona
vlada
metabolizmom
i
biohemijskim
procesima i
odgovorna je
za
pretvaranje
hrane,
vazduha i
vode u
gradivne
blokove
fiziologije.
Kafa
predstavlja
elemente
zemlje i
vode i
upravlja
formiranjem
i građom
tkiva,
mišića,
kostiju,
tetiva itd.
Bolest
nastaje kada
je
poremećena
ravnoteža
jedne ili
više doša.
Glavna doša
u nečijem
telu teži ka
tome da
postane
neuravnotežena.
Mnogi
bihevioralni,
dijetetski,
mentalni,
emocionalni
i
ambijentalni
faktori mogu
da izazovu
tu
neravnotežu.
Svaka doša
ima razne
poddoše, a
neravnoteže
se upravo
prvo
otkrivaju na
nivou
poddoša.
Poznavanje
doša i
poddoša
omogućava
doktoru da
pomogne
pacijentu u
otkrivanju i
eliminisanju
neravnoteža
pre nego što
se pretvore
u simptome.
To omogućava
stvaranje
posebnog
programa
prevencije u
kome svi
apsekti
svakodnevnog
života
klijenta -
uključujući
ishranu,
vežbanje,
svakodnevne
i sezonske
rutine -
pomažu da se
ravnoteža u
telu obnovi
ili održi. |
|
 |
| Iako su dostupne
brojne knjige iz
Ajurvede tipa "uradi
sam", mnogi ljudi
ipak više vole da se
konsultuju sa
doktorom koji je
upućen u ajurvedsku
dijagnozu i tretman
pre nego što
preduzmu neki od
ajurvedskih režima
prevencije. Doktor
može da proceni tip
tela i upotrebi
pulsnu djagnozu kako
bi utvrdio koje su
doše i poddoše
neuravnotežene. Ako
su neravnoteže
prisutne neposredno
pred oboljenje (kao
kod većine ljudi),
lekar može da da
praktičan savet kako
da se doše
uravnoteže,
uključujući
preporuke vezane za
režim ishrane,
životni stil i
sezonske rutine koje
najviše odgovaraju
nečijem tipu tela,
kao i da prepiše
biljne preparate
kako bi se posebne
poddoše dovele u
ravnotežu.
Kao dodatak ovim
konvencionalnim
ajurvedskim
pristupima, Ajurveda
objedinjuje i brojne
druge tehnike za
uklanjanje
neravnoteže.
Obuhvata
aromaterapiju,
zvučnu terapiju,
joga asane i
pranajama vežbe koje
dovode u ravnotežu
posebne doše i
poddoše. Akcenat je
stavljen na
korišćenje mentalnih
tehnika, naročito
TM-a, kako bi se
pomoglo u
redukovanju stresa i
povećanju telesne
svesnoti, tako da
pojedinac može da
uoči negativne
efekte loših navika
i da ih spontano
koriguje.
Druga ajurvedska
sveobuhvatnost bavi
se eliminisanjem
bolesti u njenom
samom korenu a
poznata je kao pančakarma. Prema
Ajurvedi,
pogoršavanje doša
predstavlja samo
prvu fazu u razvoju
bolesti. Kada doša
postane
neuravnotežena, ona
ometa proces varenja,
smanjujući
efikasnost varenja,
apsorpcije i
asimilacije.
Rezultat je
stvaranje toksina u
obliku ame,
lepljivog, štetnog
taloga koji
postepeno zagušuje
ćelije. Ama je
identična sa
ćelijskim otpacima
za koje je u
zapadnoj medicini
primećeno da se
vremenom grade u
svakoj ćeliji tela,
slabeći ćelijske
funkcije i
ubrzavajući starost.
Nagomilana ama, ili
toksini, stvaraju
neravnoteže u telu
koje vremenom
prerastaju u bolest.
Dok jednostavno
življenje u skladu
sa određenim tipom
tela pomaže u
sprečavanju
nagomilavanja ame,
tehnike pančakarme
ispiraju amu koja je
već nataložena u
sistemu.
Pročišćavajuće i
eliminišuće
delatnosti
pančakarme prvo
uklanjaju toksine iz
ćelija a zatim ih
ispiraju kroz organe
za eliminaciju -znojne
žlezde, creva i
urinarni trakt. Sama
sruktura pančakarma
tretmana razlikuje
se od klijenta do
klijenta, ali
uglavnom, osoba
počinje sa uljanom
terapijom, ili
snehanom - unošenjem
velikih količina
gija ili pročišćenog
putera tokom
nekoliko dana, kako
bi se oslobodile
nečistoće na
ćelijskom nivou.
Zatim sledi purgativ
kako bi se isprali
toksini. Uljana
terapija je uvodni
tretman. |
 |
Sama pančakarma
počinje sa abjangom,
uljanom masažom,
tokom koje se u telo
klijenta od glave do
pete utrljava
susamovo ulje.
Mehanički pritisak
masaže povećava
cirkulaciju i pomaže
da se suvišne doše
pomere ka centralnom
predelu tela, iz
kojeg se mogu
eliministati preko
digestivnog trakta.
Zbog svog
opuštajućeg,
umirujućeg uticaja,
abjanga takođe
pomaže da se
uravnoteži vata doša.
Nakon abjange,
pacijent se
podvrgava jednom ili
više sledećih
tretmana, u
zavisnosti od
konstitucije i
specifičnih
neravnoteža:
• Svedana, kupka sa
herbalizovanom
vodenom parom, dalje
povećava cirkulaciju
kroz periferiju tela
i pomaže da se
oslobodi više
nečistoća.
• U širodari, toplo
susamovo ulje se u
tankom mlazu sipa
niz čelo,
jednostavna
procedura koja je
iznenađujuće
opuštajuća i
naročito korisna za
ljude sa pogoršanom
vatom.
• Nasja je poseban
tretman za sve iznad
ključne kosti.
Sastoji se od uljane
masaže glave, vrata
i ramena, u
kombinaciji sa
inhaliranjem pare i
herbalnih uljanih
kapi koje se
nakapaju u nozdrve.
• Nasja pomaže u
uklanjanju viška
kafe i za nju se
kaže da hrani čula,
mozak i oči.
• Na kraju, većina
tretmana završava sa
bastijem, ili
lekovitim
klistiranjem, koji
eliminiše nečistoće
koje su došle u
digestivni trakt kao
rezultat ostalih
tretmana. Basti
takođe pomaže da se
vata doša dovede u
ravnotežu, čije je
sedište uglavnom u
digestivnom traktu i
smatra se jednom od
najvažnijih
komponenti
pančakarma tretmana.
|
|
 |
"U osnovi
postoje dve teme
pančakarme," kaže
Kris Klark iz Radža.
"Jedna je umirivanje,
tokom kojeg se
pomaže osobi da se
smiri i oslobodi
doše a druga je sama
eliminacija viška
doša." Tipičan
pančakarma program
obuhvata oko dva
sata dnevnog
tretmana koji traju
od 3 do 14 dana, u
zavisnosti od
konstitucije i
finansijskih
sredstava pojedinca.
Da bi se postigao
maksimalan efekat,
osoba bi trebalo da
se podvrgava
pančakarmi nekoliko
puta godišnje,
najbolje tokom smene
godišnjih doba.
Međutim, mnogi ljudi
su otkrili da čak i
tri dana godišnje
donose veliku
razliku. |
|
| "Pančakarma je
tradicionalno bila
skupa zbog uloženog
truda i materijala,"
kaže dr Kris Klark,
iz Radža. "Ali za
većinu ljudi to je
stvar prioriteta.
Jednom kada iskuse
vrednost ovog
tretmana, većina
njih počinju da
planiraju svoje
troškove tako da
mogu da priušte
pančakarma tretmane
svake godine."
Međutim, koliko god
da su pančakarma
tretmani dragoceni,
ajurvedski doktori
ističu da osoba
stiče punu korist
samo ako je
primenjuje zajedno
sa ostalim
ajurvedskim merama.
Dr Vasant Lad kaže:
"Pančakarma najviše
pomaže tamo gde
postoji ispravan
životni stil i
ishrana prema
konstituciji
pojedinca. To su
pomoćni faktori u
procesu lečenja.
Ishrana i životni
stil ne mogu se na
brzinu ispraviti,
ali njihovo
regulisanje donosi
dugoročne rezultate
tj. stvara osnovu za
dobro zdravlje."
Proučavanje koje su
obavili dr Dejvid
Orm-Džonson i Robert
E. Heron pri
Međunarodnom
Mahariši
univerzitetu (MMU) u
Ferfildu, Ajova,
ilustruje upravo
koliko efikasan može
biti sveobuhvatan
program ajurvedske
prevencije. Od 1985.
godine
univerzitetska
administracija je
ohrabrila fakultet
da učestvuje u
Mahariši ajurveda
preventivnom
programu. Koristeći
podatke iz MMU-ovog
zavoda za
zdravstveno
osiguranje, Plavi
krst/Plavi štit,
Orm-Džonson i Heron
su u periodu od
1985-1991. godine
uporedili koliko je
osoba koristilo
zdravstvene usluge
iz MMU grupe sa
grupom malih,
privatnih koledža u
Ajovi, i uporedili
godine starosti,
obrazovanje, i
zanimanje.
Korišćenje
zdravstvenih usluga
MMU grupe bilo je
znatno niže prema
svim pokazateljima.
U poređenju sa
kontrolnom grupom,
imali su 76% manje
hospitalizovanih
pacijenata dnevno. U
poređenju sa normom
od 600.000
pojedinaca koji su
osigurani kod istog
zavoda, ukupni
troškovi lečenja MMU
grupe bili su niži
za 68%.
"Došlo je vreme kada
više pažnje treba
posvetiti ogromnom
potencijalu
ajurvedskih
preventivnih metoda,"
kaže dr Klark. "Živimo
u zemlji koja ima
najviše troškova na
ime zdravstva na
godišnjem nivou po
glavi stanovnika, pa
ipak je više od 50
procenata naših
zdravstvenih
troškova utrošeno u
poslednja tri meseca
nečijeg života. Naši
prioriteti su
potpuno
neuravnoteženi.
Trebalo bi da
koristimo naše
resurse za
prevenciju i
maksimalizaciju
potencijala za
savršeno zdravlje
koje prebiva u
svakom čoveku, ženi
i detetu u zemlji."
|
|
|
|
